Đọc thoáng qua bài đọc thứ nhất trong sách tiên tri Êdêkien, người ta nghĩ rằng con người được khen thưởng hay bị trừng phạt vì những hành vi trong đời sống hiện tại chứ không phải là quá khứ, tức là lưu tâm đến bình diện thời gian. Tuy nhiên, mạch văn cho chúng ta hiểu rằng vị tiên tri đang nói đến trách nhiệm cá nhân. Trước ông, người Do Thái vẫn cậy dựa vào lời hứa của Thiên Chúa dành cho Abraham, Isaac và Giacóp có thể phủ lấp tội lỗi của họ, bởi vì Thiên Chúa luôn trug thành với lời hứa ấy. Điều này đưa đến những cách sống tồi tệ! Tiên tri Êdêkien loan báo về trách nhiệm của mỗi cá nhân, không được ỷ lại vào tiền nhân!
Không dừng lại ở trách nhiệm luân lý của mỗi người, cũng không dừng lại ở việc giữ luật bên ngoài, tỉ mỉ mà vẫn chỉ mang tính hình thức, nệ luật, nhằm tìm sự an toàn và phần thưởng cho bản thân, là cách sống sự công chính của các kinh sư và Pharisêô, Chúa Giêsu đòi hỏi một cách sống tinh tế hơn với người chung quanh: không chỉ là giết người mới có tội, mà giận dữ và chửi mắng người khác đã mắc tội rồi!
Chúa Giêsu có gắt gao quá không? có lý tưởng quá không? Nếu biết suy tư về cuộc sống thực tế, cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể nhận ra rằng: không chỉ giết người, nhưng sự giận dữ, những lời mạt sát, những lời sỉ nhục cũng mang tính chất “giết người” cách đáng sợ, bởi vì chúng không giết người vào một thời điểm ngắn ngủi nào đó, nhưng có khi giết cả đời người, làm cho người khác sống không ra người!!!
Đức Thánh Cha Phanxicô rất hay nói về những lời nói xấu, những lời dèm pha, phỉ báng như là “những quả bom” và thủ phạm là “những người khủng bố”! Thực sự những lời hằn học, những lời chì chiết làm cho người khác khổ tâm, làm họ nghiền ngẫm trong đau đớn; những lời chê bai, đả kích làm nhụt chí, gây ra sợ hãi, khiến cho nhiều người không ngóc đầu lên được, không dám sống suy nghĩ của mình, không sống được cuộc đời của mình và không thăng tiến được! Những lời nói ấy cũng tàn ác không kém hành vi giết người, bởi vì chúng giết đời người!
Chúa Giêsu rất tinh tế khi cho thấy những lời nói ấy xuất phát từ lòng giận dữ, và do đó, Người cũng cảnh cáo: “Ai giận anh em mình, thì đáng bị đưa ra toà.” (Mt 5,22). Sự giận dữ (anger) trong lòng khiến người ta nói ra những lời đay nghiến! Tất cả đều là tội ác!
Ước gì trong mỗi tâm hồn, trong các gia đình, trong các cộng đoàn đức tin, chúng ta cố gắng thực hiện một Mùa Chay không giận dữ, không lời mạt sát, nhưng ngược lại đầy sự cảm thông, lòng nhân ái, đầy những lời nói khích lệ, an ủi.
“Này, các ngươi ăn chay để mà đôi co cãi vã,
để nắm tay đánh đấm thật bạo tàn.
Chính ngày các ngươi muốn ăn chay
để tiếng các ngươi kêu thấu trời cao thẳm,
thì các ngươi lại ăn chay không đúng cách.” (Is 58,4)
LP. Giuse Nguyễn Trọng Sơn
