Ngày xưa, Giáo Hội quan niệm về tử đạo chỉ giới hạn nơi những người bị giết vì tuyên xưng niềm tin vào Chúa Kitô, nhưng sau này, nhất là từ thế kỷ 20, Giáo Hội tôn phong một số vị thánh tử đạo vì họ đã chết cho công bình và chân lý. Đó là những người dám nói lên sự thật về những bất công đối với người nghèo, nhân danh Tin Mừng, và vì thế mà họ bị tù tội, bị giết chết. Đó cũng là các thánh tử đạo.
Điều này được nhìn thấy nơi ông Gioan Tiền Hô. Ông dọn đường cho Chúa Kitô bằng cách bảo vệ luân thường, đạo lý, dám nói lên tiếng nói của luật Chúa, ngay cả với những người có quyền lực. Và ông đã bị giết. Hôm nay, Giáo Hội cử hành lễ ngài bị trảm quyết với phẩm phục màu đỏ.
Dám nói lên sự thật, dám lên tiếng vì những điều ngay chính, thực sự là một điều khó. Tiên tri Giêrêmia nhiều phen đau khổ vì phải nói lời của Chúa trái với lòng dân, nên bị họ ghét bỏ, có phen ném đá ngài nữa. Họ đặt tên cho ngài là “lão tứ phía kinh hoàng” (Gr 20,10). Làm điều này khó, trước hết vì ai cũng muốn được yêu mến, không muốn làm mất lòng người khác nên không dám nói với họ về những điều sai trái của họ. Điều này có khi được biện minh bằng ý tưởng: tôi có gì hơn họ đâu mà dám góp ý! Ai cũng có giới hạn, và chính vì thế việc góp ý không mang tính cách dạy đời, phê phán gay gắt như thể mình là người hoàn thiện, nhưng là cùng nói với nhau, cùng suy nghĩ với nhau, như là những người cùng một hành trình dương thế, cùng đi về sự hoàn thiện, nên cùng giúp nhau, nâng đỡ nhau.
Việc dám nói lên sự thật, dám góp ý cho nhau còn khó vì người ta dễ nhân danh nó để biện hộ cho sự nóng nảy, khó tính khó nết của mình, biện hộ cho sự độc đoán muốn người khác làm theo ý mình, hoặc bộc lộ sự thù ghét của mình đối với người kia...! Cách làm này không diễn tả được lòng yêu mến là nền tảng cho sự góp ý, mà chỉ bộc lộ những cảm xúc thiếu tự chủ nơi cá nhân người góp ý thôi!
Dám lên tiếng cho sự thật, cho điều ngay chính, đó là hành vi của những người yêu mến Thiên Chúa và yêu mến anh chị em chung quanh, nhất là cho những người yếu đuối, bất hạnh.
LP. Giuse Nguyễn Trọng Sơn
